Sigorta Poliçelerinden Doğan Uyuşmazlıklara İlişkin İtiraz Hakem Heyeti Karar Analizi

Sigorta poliçelerinden kaynaklanan uyuşmazlıklar, sigortalılar ile sigorta şirketleri arasında sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu uyuşmazlıklar genellikle tazminat taleplerinin reddedilmesi, eksik ödenmesi veya poliçe şartlarının yorumlanması gibi konulardan doğar. Türkiye’de bu tür uyuşmazlıkların çözümü için Sigorta Tahkim Komisyonu bünyesinde faaliyet gösteren İtiraz Hakem Heyetleri önemli bir rol oynar. Bu makale, 2025 yılında verilen dört farklı İtiraz Hakem Heyeti kararını inceleyerek, sigorta uyuşmazlıklarının çözüm sürecini, hukuki dayanaklarını ve sonuçlarını analiz etmektedir.

İncelenen Kararlar

• 22.06.2025 Tarih – 2025/İHK-44696 Sayılı Karar

Uyuşmazlık Konusu: Başvuru sahibine ait XXX plakalı aracın 24.08.2024 tarihinde geçirdiği tek taraflı trafik kazası sonucu taşınan emtiada oluşan zarar nedeniyle tazminat talebi.

İtiraz Gerekçesi: Başvuru sahibi, poliçede yer alan “kamyon veya treylerin devrilmesi” şartının gerçekleştiğini, ancak Uyuşmazlık Hakeminin kararının hatalı olduğunu savunmuştur.

Hukuki Değerlendirme:

Kamyon Klozu: Poliçede, taşınan malın zarar görmesi için kamyon veya treylerin devrilmesi, yanması veya çarpışması gerektiği belirtilmiştir. Ancak kaza tespit tutanağı ve fotoğraflar, treylerin devrilmediğini, yüklerin manevra sonucu yola döküldüğünü göstermiştir.

Hukuki Dayanaklar: 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Emtia Nakliyat Sigortası Genel Şartları ve ilgili Yargıtay kararları.

Sonuç: İtiraz Hakem Heyeti, treylerin devrilmesi şartının gerçekleşmediğini ve zararın poliçe kapsamında olmadığını tespit ederek itirazı reddetmiştir. Karar kesinleşmiştir.

• 2. 27.06.2025 Tarih – 2025/İHK-64409 Sayılı Karar

Uyuşmazlık Konusu: XXX plakalı araç ile ZMMS poliçesiyle sigortalı başka bir aracın 24.01.2025 tarihinde karıştığı kazada oluşan hasar bedelinin tahsili.

İtiraz Gerekçeleri: Sigorta Şirketi: Gerçek zararın ödendiğini, kusur oranına itiraz ettiğini, iskonto uygulanması gerektiğini ve KDV’den sorumlu olmadığını iddia etmiştir.

Başvuru Sahibi: İskontosuz ve KDV dahil hasar bedeline hükmedilmesini talep etmiştir.

Hukuki Değerlendirme:

Kusur Oranı: Taraflar arasında %75 kusur oranı üzerinde mutabakat bulunduğu için bu itiraz kabul edilmiştir.

İskonto ve KDV: Anayasa Mahkemesi’nin 2020 tarihli iptal kararı gereği, ZMMS Genel Şartlarındaki iskonto ve eşdeğer parça hükümleri uygulanamaz. Gerçek zarar ilkesi uyarınca KDV dahil hasar bedeli ödenmelidir.

Sonuç: Başvuru sahibinin itirazı kabul edilmiş, sigorta şirketinin kusur itirazı dışındaki itirazları reddedilmiştir. 88.499,19 TL bakiye tazminatın yasal faiziyle ödenmesine karar verilmiştir.

• 26.06.2025 Tarih – 2025/İHK-50579 Sayılı Karar

Uyuşmazlık Konusu: ZMMS poliçesiyle sigortalı XXX plakalı araç ile başvuru sahibinin aracı arasında 04.11.2024 tarihinde meydana gelen kazada oluşan hasar tazminatı talebi.

İtiraz Gerekçesi: Başvuru sahibi, gerçek zararın tespit edilmeden talebin reddedildiğini ve bilirkişi raporu alınması gerektiğini savunmuştur.

Hukuki Değerlendirme:

Kusur Oranı: Bağlantılı bir dosyada yapılan kusur değerlendirmesine göre, sigortalı araç %50 kusurlu bulunmuştur. Başvuru sahibinin aracı park halindeyken zarar gördüğü için kusursuzdur.

Hasar Tespiti: Bilirkişi raporuyla KDV dahil 26.010 TL hasar bedeli hesaplanmış, önceki ödemeler düşülerek bakiye 6.502,50 TL tazminat belirlenmiştir.

Sonuç: İtiraz kabul edilmiş, Uyuşmazlık Hakemliği kararı kaldırılarak 6.502,50 TL tazminatın yasal faiziyle ödenmesine karar verilmiştir.

• 20.05.2025 Tarih – 2022/İHK-52848 Sayılı Karar

Uyuşmazlık Konusu: 24.06.2021 tarihinde ZMMS poliçesiyle sigortalı bir aracın neden olduğu kazada başvuru sahibinin maluliyet ve geçici iş göremezlik zararlarının tazmini.

İtiraz Gerekçeleri: Sigorta şirketi, tazminat hesaplama yöntemi, maluliyet raporunun uygunluğu, eksik evrak, geçici iş göremezlik ve bakıcı giderlerinin teminat dışı olduğu gibi iddialarla itiraz etmiştir.

Hukuki Değerlendirme:

Maluliyet Raporu: Yargıtay bozma ilamı sonrası alınan yeni rapor, Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Yönetmeliği’ne uygun bulunmuştur.

Tazminat Hesaplama: Anayasa Mahkemesi’nin 2020 iptal kararı gereği, TRH 2010 tablosu ve progresif rant yöntemi kullanılmıştır.

Geçici İş Göremezlik: SGK’dan ödeme yapıldığı tespit edildiğinden bu talep reddedilmiştir.

Vekalet Ücreti: Yönetmelik gereği vekalet ücreti, AAÜT’nin 1/5’i oranında belirlenmiştir.

Sonuç: İtiraz kısmen kabul edilmiş, 422.593,28 TL sürekli iş göremezlik ve 7.155,00 TL bakıcı giderinin ödenmesine, geçici iş göremezlik talebinin reddine karar verilmiştir.

Genel Değerlendirme

İtiraz Hakem Heyeti kararları, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve ilgili Yargıtay kararlarına dayanmaktadır. Anayasa Mahkemesi’nin 2020 tarihli iptal kararları, özellikle ZMMS Genel Şartlarının uygulanabilirliğini sınırlandırmış ve gerçek zarar ilkesini ön plana çıkarmıştır.

Gerçek Zarar İlkesi: Tüm kararlarda, sigorta şirketlerinin haksız zenginleşmeye yol açmadan gerçek zararı tazmin etme yükümlülüğü vurgulanmıştır.

Kusur Oranı: Kusur oranı, tazminat miktarının belirlenmesinde kritik bir faktördür. Mutabakat veya bilirkişi raporlarıyla belirlenen kusur oranları, kararların temelini oluşturmuştur.

Vekalet Ücretleri: Sigorta tahkiminde vekalet ücretleri, AAÜT’nin 1/5’i oranında hesaplanmakta, bu da taraflar arasında sıkça itiraz konusu olmaktadır.

Sonuç: Sigorta poliçelerinden doğan uyuşmazlıklar, poliçe şartlarının yorumlanması, kusur oranlarının belirlenmesi ve gerçek zararın hesaplanması gibi karmaşık hukuki süreçler gerektirir. İtiraz Hakem Heyetleri, bu süreçte bağımsız ve tarafsız bir çözüm mekanizması olarak önemli bir işlev görür. İncelenen kararlar, sigorta tahkiminin hem sigortalıların haklarını koruma hem de sigorta şirketlerinin sorumluluklarını netleştirme açısından etkili bir yol olduğunu göstermektedir. Ancak, poliçe klozlarının açık ve net bir şekilde düzenlenmesi, uyuşmazlıkların azalması için kritik önemdedir.

Uyuşmazlık Hakem Heyeti kararına karşı itiraz, kararın tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde Sigorta Tahkim Komisyonu’na yapılmalıdır. (5684 sayılı Sigortacılık Kanunu Madde 30/12). Bu süre, yasal tatil hariç kesintisiz işler. İtiraz, yazılı dilekçe ile Komisyona iletilir. Dilekçede itiraz gerekçeleri ve talep açıkça belirtilmelidir. İtiraz, İtiraz Hakem Heyeti tarafından dosya üzerinden değerlendirilir. Komisyonca tarafların ek belge sunması istenebilir.  Heyet, itirazı kabul veya reddeder. Karar, tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde Yargıtay’a temyiz edilebilir, ancak uyuşmazlık değeri 300.000 TL’yi ( 2025 yılı için öngörülen sınır, her yıl parasal değerler için yeniden değerleme yapılmaktadır.)  aşmadıkça temyiz sınırlıdır.